ماده 1 ـکار سخت و زیان آور کارهائی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیائی، مکانیکی، و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده که در اثر اشتغال کارگر تنشی بمراتب بالاتر ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد میگردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن میباشد.
تبصره ـ کارهایی که در آن عامل و شرایط محیط کار بدلیل نقص یا عدم استفاده از امکانات فنی و مهندسی و موازین پیشگیری غیر استاندارد باشد چنانچه با رفع نقص و یا بکارگیری امکانات فوق بتوان این عوامل را بحد استاندارد و مجاز رسانید جزء کارهای سخت و زیانآور محسوب نمیگردد.
تشخص این امر بعهده کمیته ماده 18 این آئین نامه خواهد بود. بر این اساس کارهای سخت و زیان آور بشرح مواد آتی خواهد بود.
ماده 2 ـ

کار در معادن اعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که ایجاب مینماید کارگران در تونلها و راهروهای سر پوشیده باستخراج بپردارند.
تبصره ـ کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط بانفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و بطور کلی هر گونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونلها، راهروها یا میله های معدن انجام وظیفه نماید، میباشد.
ماده 3 ـ

حفرقنوات و چاهها و فاضل آب و تونلهای زیرزمینی و کار در مخازن سربسته.
ماده 4 ـ

تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره های مشغول بکار و کار مستمر در مجاروت کوره های ذوب بنحوی که کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخار زیان آور متصاعد از کوره باشد.
ماده 5 ـ

کارگرانیکه مستقیماً و مستمراً در امر تولید در کارگاههای دباغی، سالامبورسازی و روده پاک کنی اشتغال دارند و کار مستمر در گندابروها ـ جمع آوری، حمل و دفن زباله شهری.
ماده 6 ـ

کار کارگرانیکه مستمراً به امر جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود (نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالنهای پرورش طیور) در واحدهای دامداری و طیور اشتغال دارند.
ماده 7 ـ

کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از پنج متر از سطح زمین بر روی دکلها، اطاقکهای متحرک، داربست ها و اسکلتها.
ماده 8 ـ

کار مداوم بر روی خطوط و پستهای انتقال با فشار شصت و سه کیلومتر و بالاتر.
ماده 9 ـ

مشاغل شن پاشی، پخت اسفالت دستی، قیرپاشی و مالچ پاشی.
ماده 10 ـ

عملیات جوشکاری در داخل مخازن.
ماده 11 ـ

کارهائیکه استمرار آنها موجبات ابتلا به بیماری های حاصل از اشعه را فراهم میآورد نظیر کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونساز به تشخیص مراجع ذیصلاح و باستناد قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب جلسه مورخ بیستم فروردین ماه 1368 مجلس شورای اسلامی.
ماده 12 ـ

کار در محلهای با فشار محیط بیش از حد مجاز از قبیل غواصی.
ماده 13 ـ

کار مشتمر در محیط هائیکه با وجود رعایت مقررات حفاظتی و ایمنی موجبات بیماریهای گوشی و یا کری را فراهم سازد.
ماده 14 ـ

کار در امور سمپاشی باغات و اشجار و مزارع و ضد عفونی اماکن و طویله ها و آشیانه های مرغداری در زمان سمپاشی.
ماده 15 ـ

کارگرانیکه مستقیماً در امر تولید و ترکیب سموم و حشره کش ها اشتغال دارند در زمان انجام کار.
ماده 16 ـ

کار با وسایل دارای ارتعاش در حدی که برای سلامتی کارگر زیان آور باشد.
ماده 17 ـ

مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت و بهداشت کار حد مجاز و استندارد هر یک از مواد شیمیائی و عوامل بیولوژیکی و فیزیکی که در این آئین نامه نام برده شده است پس از تشکیل کمیته های تخصصی تعیین و جهت تصویب بشورایعالی حفاظت فنی پیشنهاد مینماید.
ترکیب کمیته ای تخصصی تعیین و جهت تصویب بشورایعالی حفاظت فنی تعیین خواهد نمود.
ماده 18 ـ

بمنظور حسن اجرای مقرات این آئین نامه کمیته ای متشکل از اعضاء زیر:
(1) ـ مدیرکل کار و امور اجتماعی استان که ریاست کمیته را عهده دار خواهد بود
(2) ـ بازرس کار استان بانتخاب مدیر کل کار و امور اجتماعی.
(3) ـ یکنفرل نماینده سازمان تأمین اجتماعی استان.
(4) ـ یکنفر پزشک یا کارشناس بهداشت حرفه ای با معرفی سازمان منطقه ای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استان.
(5) ـ یکنفر نماینده کارفرما بانتخاب و معرفی کانون اتحادیه های صنفی استان.
(6) ـ یکنفر نماینده کارگر بانتخاب و معرفی کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان یا کانون انجمنهای کارگران استان و یا مجمع نمایندگان کارگران استان.
(7) ـ یکنفر نماینده اداره کل صنایع استان.
(8) ـ یکنفر نماینده اداره کل صنایع سنگین استان.
(9) ـ یکنفر نماینده اداره کل معادن و فلزات استان.
(10) ـ یکنفر نماینده اداره کل کشاورزی استان.
(11) ـ یکنفر نماینده صنعت نفت استان.
(12) ـ یکنفر نماینده سازمان حفاظت محیط زیست استان.
(13) ـ یکنفر نماینده سازمان جهاد سازندگی استان.
(14) ـ یکنفر از اساتید دانشگاه با معرفی دانشگاه استان.
در هر استان و محل اداره کل کار و امور اجتماعی و با وظائف زیر تشکیل میگردد.
(الف) ـ تطبیق مشاغل و زیان آور با مواد این ائین نامه و اعلام ان بمراجع ذیربط.
(ب) ـ بررسی مشاغلی که در این آئین نامه بعنوان کارهای سخت و زیان آور ذکر نگردیده است و از طرف کارگران یا کارفرمایان و یا سایر مراجع سخت و زیان آوری آن تقاضا شده و اعلام نتیجه به شورایعالی حفاظت فنی.
(ج) ـ بررسی مواردیکه شغل یا مشاغل باتخاذ تدابیر لازم حالت سختی و زیان آوری آنها از بین رفته و در عداد مشاغل درآمده اند و اعلام آن بمراجع ذیربط بمنظور حذف مزایائی که بعنوان مزایای کار سخت و زیانآور پرداخت میگردیده است.
تبصره 1 ـ حساب کمیته مذکور با حضور حداقل 7 نفر از اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات کیته با اکثریت آراء در جلسه معتبر خواهد بود.
تبصره 2 ـ کمیته قبل از اتخاذ تصمیم موظف است نظریات کارشناسی را در خصوص ارزیابی محیط کار از نظر حد مجاز عوامل فیزیکی و شیمیائی و مکانیکی شرایط کار و وسایل استحفاظی جمعی و فردی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت و بهداشت کار وسایل استحفاظی جمعی و فردی تحقیقات تحصیل نماید.
ماده 19 ـ

کلیه کارفرمایان مکلفند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان آور بکارگران جدیدالاستخدام و یا کرگرانی که میخواهد جدیداً باینگونه کارها گمارده شوند ترتیب انجام معاینات پزشکی آنان را از لحاظ قابلیت و استعداد
جسمای متناسب با نوع کارها مرجوع بدهند.
ماده 20 ـ

مقررات این آئین نامه باستناد تبصره 52 قانون کار جمهوری اسلامی ایران میباشد و ارتباط به تصمیمات کمیته ای موضوع قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه شدگان تأمین اجتماعی موضوع مصوبات مورخ 28/2/1376 و 24/6/1370 مجلس محترم و شورای اسلامی که مطابق با ضوابط و مقررات خاص خود و در ارتباط باشخص و شغل و زمان و موقعیت کار بمورد اجراء گذاشته شده اشت، ندارد.
‌‌[امضاء]

این آئین نامه مشتمل بر 20 ماده و 4 تبصره باستناد ماده 52 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه نهائی مورخ 4/3/1370 شوریعالی کار تهیه و پس از بررسی مجدد و اصلاحاتی در جلسات متعدد شورایعالی حفاظت فنی در جلسه 12/8/71 تأیید و در تاریخ 29/9/71 بتصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید.
وزیر کار و امور اجتماعی ـ حسین کمالی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ رضا ملک زاده ‌