ماده 1 – اسرای آزاد شده به کسانی اطلاق می گردد که به سبب ماموریت محوله در طول جنگ تحمیلی ، و در جهت دفاع از انقلاب اسلامی و استقلال و تمامیت ارضی کشور جمهوری اسلامی ایران توسط عوامل دشمن در داخل یا خارج از کشور اسیر شده و پس از مقاومت دلیرانه آزاد شده باشند.
ماده 2 – اسرای آزاد شده و مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی در صورت سلامت روحی و جسم در صورتی که بیش از شش ماه در اسارت بوده اند از خدمت وظیفه عمومی معاف می گردند و در صورتی که کمتر از شش ماه اسیر باشند به میزان سه برابر مدت اسارت از مدت خدمت وظیفه آنان کسر می گردد و اداره وظیفه عمومی مکلف است با اعلام نظر بنیاد شهید نسبت به تعیین وضعیت خدمت وظیفه عمومی آنان فورا اقدام نماید.
تبصره 1 – ایرانیانی که در راه دفاع از انقلاب اسلامی در خارج از ایران برای مدت 6 ماه یا بیشتر به زندان افتاده اند مشمول این قانون می باشند.
تبصره 2 – افراد غیر نظامی که در بدو تهاجم نظامی دشمن به طور عادی به اسارت درآمده اند در صورتی که شماره اسارت داشته و در اردوگاه بوده باشند مشمول این قانون خواهند بود و در موارد تردید استعلام از وزارت اطلاعات ضروری است .
تبصره 3 – اسرای آزاد شده از پرداخت هر گونه وجوه اخذ شده تحت عناوین ، مابه التفاوت ، خسارات وارده و غیره ناشی از اجرای این ماده معاف بوده و صدور کارت پایان خدمت به منزله تسویه حساب تلقی می گردد.
ماده 3 – سازمان ثبت احوال کشور موظف است نسبت به صدور فوری شناسنامه جدید جمهوری اسلامی برای عموم اسرای آزاد شده اقدام نماید.
ماده 4 – کلیه دستگاههایی که به نحوی خانواده های اسرا را بر طبق آیین نامه ها و ضوابط خاص خود حمایت می نموده اند موظفند پس از آزادی اسرا تا یک سال کماکان به حمایت خود ادامه دهند.
ماده 5 – اسرای آزاد شده که در جریان جنگ تحمیلی و مدت اسارت به تشخیص کمیسیون پزشکی بنیاد امور جانبازان به درجه جانبازی نائل شده اند یا بر اثر ضایعات ناشی از دوران جنگ و اسارت جانباز و یا ازکارافتاده می شوند با صلاحدید مقام رهبری تحت پوشش بنیاد جانبازان قرار خواهند گرفت و مانند سایر جانبازان با آنان رفتار خواهد شد.
تبصره 1 – معالجه و درمان این عده از جانبازان با اولویت از سوی بنیاد جانبازان انجام می گیرد.
تبصره 2 – تشخیص لزوم اعزام اسرای آزاد شده جانباز و بیمار به خارج از کشور به عهده کمیسیون پزشکی بنیاد جانبازان می باشد.
ماده 6 – وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و کلیه دستگاههایی که امکانات بهداشتی و درمانی دارند و همچنین کلیه بیمارستانها و مراکز
درمانی خصوصی مکلفند حسب مورد نسبت به درمان رایگان آن دسته از اسرای آزاد شده که بیمار تشخیص داده می شوند تا بهبودی کامل اقدام و گواهی لازم دال بر سلامت آنان را صادر نمایند. و برای کلیه اسرای آزاد شده و افراد تحت تکفل آنان دفترچه تامین خدمات درمانی همانند کارکنان مشمول قانون تامین خدمات درمانی ، (بدون پرداخت حق تامین سرانه ماهیانه و برای استفاده تا صدور گواهی بازتوانی و یا تا زمانی که تحت مقررات درمانی دیگری قرار نگرفته باشند) صادر نمایند.
تبصره 1 – هزینه خدمات ارائه شده از سوی بیمارستانها و مراکز درمانی خصوصی به اسرای آزاد شده بر اساس تعرفه های وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی از سوی وزارت مذکور پرداخت خواهد شد.
تبصره 2 – اعتبار مورد نیاز اجرای این طرح همه ساله در قانون بودجه کل کشور منظور می شود.
ماده 7 – اسرای آزاد شده که با تشخیص کمیسیون مربوطه ازکارافتاده کلی شناخته شوند در صورتی که مشمول هیچ یک از قوانین و مقررات برقراری حقوق وظیفه یا مستمری ازکارافتادگی جانبازان نباشند متوسط حقوق وظیفه و مستمری ازکارافتادگی موضوع قانون برقراری مستمری درباره بیمه شدگانی که به علت همکاری با نیروهای مسلح … مصوب 18/11/1360 توسط دستگاه مربوطه به آنان پرداخت می گردد و چنانچه مستمری مذکور کفاف زندگی آنان را ندهد دستگاه مربوطه موظف است مابه التفاوت را برای نیل به زندگی متعارف پرداخت نماید و
سایر آزادگان بر حسب مورد مشمول قوانین و مقررات ازکارافتادگی جانبازان ذیربط خواهند شد.
ماده 8 – اسرای آزاد شده که قبل از اسارت در استخدام هر یک از دستگاههای مشمول این قانون بوده اند می توانند پس از آزادی تا مدت یک دهم زمان اسارت (حداقل 2 ماه و حداکثر 6 ماه ) با استفاده از حقوق و مزایای مستمر استراحت نمایند.
تبصره – کلیه مرخصیهای استحقاقی سالیانه به نسبت مدت اسارت ذخیره می گردد و در صورت تمایل و درخواست فرد آزاده ، معادل حقوق و مزایای مدت مذکور به وی پرداخت می گردد.
ماده 9 – کلیه دستگاهها موظفند نسبت به ادامه اشتغال اسرایی که آزاد شده یا می شوند حداقل در شغل سازمانی قبل از اسارتشان و یا همطراز آن از نظر سطح حقوق و مزایا و شوونات شغلی اقدام و امکان اشتغال به کار آزادگانی که کارمند دولت بوده و مایلند در محل سکونت فعلی خانواده خود باقی بمانند را فراهم سازند.
تبصره 1 – در صورتی که به دلیل عدم توانایی جسمی فرد آزاده یا به دلیل اشغال پست سازمانی مربوط توسط متصدی دیگر، امکان اشتغال فرد در پست سازمانی قبلی یا همطراز آن وجود نداشته باشد، در صورت کاهش حقوق و مزایای مابه التفاوت حقوق و مزایای جدید با حقوق و مزایای پست قبلی بایستی به دریافتی وی اضافه گردد.
تبصره 2 – در مواردی که ارتقا به پست سازمانی جدید نیازمند دوره های تخصصی و آموزشی ویژه باشد دستگاه ذیربط موظف است اولویت برقراری دوره مزبور را برای آزادگان تسهیل نماید.
ماده 10 – محدودیت بند الف ماده 14 قانون استخدام کشوری برای استخدام اسرای آزاد شده جهت ورود به خدمت دستگاههای دولتی الزامی نیست .
ماده 11 – کلیه دستگاهها مکلفند وضعیت استخدامی اسرای آزاد شده که در هنگام اسارت در استخدام غیر رسمی یا موقت داشته اند با درخواست کتبی آنان و تایید دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان به رسمی ، ثابت ، دائم و یا عناوین مشابه تبدیل نمایند. ماده 12 – اسرای آزاد شده از لحاظ مستثنی بودن از تبصره 60 قانون بودجه سال 1364 کل کشور همانند خانواده های شهدا و جانبازان خواهند بود و کلیه دستگاهها موظفند از تاریخ تصویب این قانون حداقل ده درصد از پرسنل مورد نیاز خود را با رعایت ضوابط و مقررات از میان اسیران آزاد شده ای که نیاز به اشتغال دارند ضمن هماهنگی با بنیاد شهید تامین نمایند.
ماده 13 – مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از این که قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند با تمایل آنان به ازا هر یک سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت و دستگاه ذینفع موظف است کسورات بازنشستگی را در قانون بودجه سال بعد پیش بینی و به صندوقهای بازنشستگی ذیربط پرداخت نماید.
تبصره – نحوه ارتقا و ترفیعات بعدی آزادگان پرسنل نیروهای مسلح تابع دستورالعملی است که به تصویب ستاد فرماندهی کل قوا برسد.
ماده 14 – مدت معالجه آزادگان و استراحت های بعدی آنان طبق تجویز پزشک معالج و تایید پزشک معتمد دستگاه محل اشتغال جز سابقه خدمت رسمی مربوط و به عنوان حالت اشتغال تلقی و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت .
ماده 15 – آزادگانی که به درجه جانبازی نایل گشته و یا آزادگان مجروح و بیمار که تحت پوشش برنامه های حمایتی هستند چنانچه تا قبل از زمان بازتوانی به تشخیص کمیسیون پزشکی مشترک بنیاد شهید و آزادگان در اثر بیماریهای ناشی از زمان اسارت وفات یابند، شهید تلقی و خانواده آنان تحت پوشش بنیاد شهید قرار خواهند گرفت . در صورت فوت طبیعی با پرداخت حق بیمه توسط دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان از بدو اسارت به سازمان تامین اجتماعی ، از مستمری فوت و سایر مزایای تامین اجتماعی استفاده خواهند
نمود.
ماده 16 – برای جذب آزادشدگان در مشاغل آزاد اعم از تولیدی (تعاونی ، کشاورزی ، خدماتی و…) کلیه بانکهای سراسر کشور نسبت به اعطا وام با حداقل کارمزد و هر گونه تسهیلات بانکی اقدام نمایند. آیین نامه اجرایی این ماده توسط بانک مرکزی و با همکاری دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادشدگان ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه و پس از تصویب هیات وزیران برای اجرا ابلاغ خواهد شد.
ماده 17 – وزارت امور اقتصادی و دارایی ، بانک مرکزی و شورای عالی بانکها لازم است در اعطای اعتبار به آزادگانی که تصمیم به احداث واحد
تولیدی (تعاونی ، خدماتی و کشاورزی ) دارند اولویت قائل شده و تسهیلات لازم جهت احداث واحدهای مذکور از طریق در نظر گرفتن معافیتهای مالیاتی در پنج سال اول بهره برداری اقدام نماید.
ماده 18 – کارفرمایان کارگاهها، کارخانجات و موسسات خصوصی که به نحوی از امکانات و خدمات دولتی نظیر ارز، انرژی ، مواد اولیه ، اعتبارات بانکی و غیره استفاده می نمایند موظفند آن دسته از آزادگانی را که قبل از اسارت در واحدهای آنان به کار اشتغال داشته اند مجددا به کار گرفته و نسبت به غیر شاغلین در استخدام جدید برای اشتغال آنان اولویت قائل شوند.
ماده 19 – وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است به آزادگانی که با مشکلات مالیاتی مواجه هستند معافیت با تخفیف 50% مالیاتی اعطا نماید.
ماده 20 – کلیه وزارتخانه ها و دستگاههای مذکور در ماده 23 این قانون مکلفند با دستگاه مسئول رسیدگی به امور اسرای آزاد شده همکاری نموده و بخشی از خدمات و امکانات خود را در زمینه های (درمان ، توانبخشی ، تهیه مسکن ، ایجاد اشتغال ، تهیه وسائل زندگی ، اعطای معافیتهای عوارض و مالیاتی ، اعطای وامهای ازدواج و ضروری ، ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی ، کشاورزی ، خدماتی عمرانی و صنفی ، برقراری مستمری ، تهیه وسائط نقلیه شخصی و همگانی ، دادن موافقت اصولی و پروانه های صنفی ، ساختمانی و پایان کار، تهیه کالاهای اساسی و سهمیه بندی و مصالح ساختمانی ، انجام امور حقوقی مبتلا به آنان و.. .) به انجام امور اسرا آزاد شده تخصیص دهند. آیین نامه های اجرایی این ماده
ظرف سه ماه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
ماده 21 – اسرای آزاد شده داوطلب استخدامی در دستگاههای مذکور در ماده 23 از شرط حداقل تحصیلات مندرج در بند ج ماده 14 قانون استخدام کشوری معاف می باشند و با سواد خواندن و نوشتن می توانند استخدام شوند و دستگاههای ذیربط موظفند وسائل ادامه تحصیلات این قبیل افراد را فراهم آورند. تبصره – مدرک تحصیلی آزادگان از نظر استخدامی معادل یک مقطع تحصیلی بالاتر تلقی می شود.
ماده 22 – وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و آموزش عالی مکلفند که با تشکیل دوره های فشرده کوتاه مدت جبران عقب افتادگی تحصیلی دوران اسارت آزادگان را نموده و پس از امتحانات مدرک تحصیلی لازم به آنان اعطا نمایند.
وزارتین مذکور آیین نامه اجرایی لازم را ظرف مدت دو ماه تهیه و به تایید هیات وزیران می رسانند.
ماده 23 – کلیه وزارتخانه ها ، سازمانها و دستگاههای قضایی – نهاد ریاست جمهوری – مجلس شورای اسلامی – سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران – موسسات و شرکتهای دولتی ، نهادهای انقلاب اسلامی ، بانکها، شرکتهای بیمه ، موسسات و شرکتها و کارخانجات ملی شده و دارای مدیریت دولتی و تحت پوشش موسسات دولتی ، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ، شهرداریها و موسسات تابعه و یا وابسته به آنها و کلیه شرکتها و موسساتی که به نحوی از بودجه عمومی دولت استفاده می نمایند کلیه موسسات و
شرکتها و کارخانجاتی که به هر نحوی از سهام یا سرمایه گذاری و یا کمک مالی دولت استفاده می نمایند و مصادره ایها و موسسات واگذاری دولت به موسسات فرهنگی خیریه و عام المنفعه و همچنین موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است مشمول این قانون می باشند و در این قانون اختصارا دستگاه نامیده شده است .
ماده 24 – دستگاههای مذکور در ماده 23 این قانون موظفند کلیه اقداماتی را که در برنامه حمایت از اسرای آزاد شده قرار می گیرد با هماهنگی دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان اجرا نمایند.
ماده 25 – اعتبارات لازم بری هزینه های مربوط به کلیه امور آزادگان از محل های اعتبارات دفاعی ردیف 503041 ، بری سال جاری و برای سالهای آتی در بودجه عمومی کشور تامین گردد.
ماده 26 – اسرای آزاد شده موضوع این قانون در شمول کلیه امتیازات اعطایی (که قبلا در قوانین و مصوبات هیات وزیران و سایر مقرراتی قانون
برای رزمندگان پیش بینی شده است و در این قانون به آن اشاره ای نشده است ) خواهند بود.
تبصره – مدت اسارت اسرای آزاد شده برای احتساب امتیازات این قانون معادل دو برابر حضور در جبهه محسوب می گردد.
ماده 27 – اجرای مفاد مواد 9 و 11 و ایجاد اشتغال دولتی در ماده 20 به تایید وزارت اطلاعات و در خصوص پرسنل کادر نیروهای مسلح مشروط به تایید حفاظت اطلاعات ذیربط خواهد بود.
ماده 28 – آیین نامه های اجرایی این قانون حسب مورد ظرف مدت دو ماه به پیشنهاد دستگاههای ذیربط و با تایید دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان و تصویب هیات وزیران به مورد اجرا گذاشته می شود.
ماده 29 – رئیس جمهور مسئول نظارت بر حسن اجرای این قانون بوده و مسئول ستاد رسیدگی به امور آزادگان را تعیین خواهد کرد.
قانون فوق مشتمل بر بیست و نه ماده و سیزده تبصره در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ سیزدهم آذر ماه یک هزار و سیصد و شصت و هشت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 22/9/1368 به تایید شورای نگهبان رسیده است .
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی