وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک در جلسه مورخ 19/2/1389 بنابه پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی، مسکن و شهرسازی و کشور و به استناد تبصره یک ماده 3 قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی – مصوب 1386- و ماده 5 اصلاحی قانون یادشده- مصوب 1387- و با رعایت تصویبنامه شماره 164082/ت373 هـ مورخ 10/10/1386، آیین‌نامه اجرایی مواد یادشده را به شرح زیر تصویب کردند:
ماده یک- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف- قانون: قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی- مصوب 1386- و اصلاح بعدی آن- مصوب 1387.
ب- کارگر ساختمانی: فردی که به نحوی از انحا در رابطه با ایجاد، توسعه، تجدید بنا، تعمیرات اساسی و تخریب ساختمان به‌طور مستقیم اشتغال دارد و مشمول مقررات خاص از نظر بیمه و بازنشستگی نیست.
پ- کارت مهارت فنی: گواهینامه حاوی اطلاعات راجع به مشخصات هویتی، سطح مهارت و تاریخ صدور اعتبار و تمدید که توسط وزارت کار و امور اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور) برای کارگران کارهای ساختمانی صادر می‌شود.
ت- بیمه شده: کارگر ساختمانی که پس از ثبت‌نام در یکی از شعب صندوق تأمین اجتماعی با پرداخت حق بیمه مقرر، مشمول این آیین‌نامه قرار می‌گیرد.
ث- صندوق: صندوق تأمین اجتماعی.
ج- وزارت: وزارت کار و امور اجتماعی.
ماده2- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور مکلف است با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم‌زمان با اجرای این آیین‌نامه، تمهیدات لازم را در خصوص اطلاع‌رسانی و فراخوان آموزشی به متقاضیان اشتغال در کارهای ساختمانی در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای یا سایر مراکز آموزشی مورد تأیید صندوق از طریق نشریات روزنامه‌های کثیرالانتشار و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فراهم کند.
تبصره- وزارت مکلف است هزینه‌های مربوط را همه ساله جهت پیش‌بینی در لوایح بودجه سالانه کشور به مراجع ذی‌ربط پیشنهاد کند.
ماده3- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور مکلف است هم‌زمان با اجرای این آیین‌نامه، تمهیدات لازم را در خصوص آموزش مهارت‌های موردنیاز بازار کار، بازآموزی و تجدید مهارت کارگر ساختمانی براساس شیوه نامه اجرایی طرح آموزش کارگران صنعت ساختمان (شماره 22162/200 مورخ 2/6/1387) فراهم و اجرا کرده و پس از آموزش مهارت‌های موردنیاز، نسبت به صدور کارت مهارت فنی برای آموزش‌دیدگان طرح مذکور اقدام کند.
تبصره- شرایط و ترتیب صدور، تمدید و تعلیق کارت مهارت فنی و تعیین سطوح کارگران ساختمانی برای آموزش موضوع این ماده، طبق ضوابط و مقررات مورد عمل سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور از جمله آیین‌نامه صدور پروانه مهارت فنی برای کارگران ماهر، موضوع تصویبنامه شماره 50351/ت17613 هـ مورخ 24/4/1376 و شیوه‌نامه موضوع این ماده است.
ماده4- کارگر ساختمانی می‌تواند پس از اخذ کارت مهارت فنی با ارایه مدارک لازم (کارت ملی، کارت مهارت فنی و شناسنامه) و ثبت‌نام در یکی از شعب صندوق، تحت پوشش این آیین‌نامه قرار گیرد.
تبصره- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور مکلف است با برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی، نسبت به تعیین سطح توانمندی کارگران ساده ساختمانی و صدور کارت متناسب با شغل آنها اقدام کند.
ماده5- مراجع صادرکننده پروانه ساختمانی مکلف‌اند به منظور تأمین سهم کارفرمایی حق بیمه کارگر ساختمانی، در مواردی که انجام کارهای ساختمانی مستلزم اخذ پروانه باشد، پس از دریافت رسید پرداخت بیمه به حسابی که صندوق اعلام می‌کند، نسبت به صدور پروانه ساختمانی مربوط اقدام کنند.
تبصره- مراجع صدور پروانه در صورت احراز هرگونه تخلف در این زمینه علاوه بر آنکه مسؤول جبران خسارت واردشده خواهند بود، با آنها طبق قوانین و مقررات مربوط رفتار خواهد شد.
ماده6- حق بیمه قابل پرداخت برای هر واحد ساختمانی مسکونی به شرح زیر محاسبه می‌شود:
الف- ضریب حق بیمه: عددی که بر مبنای زیربنای هر واحد و ارزش معاملاتی عرصه هر مترمربع ساختمان تعیین می‌شود و مبنای محاسبه نرخ حق بیمه است. ضرایب حق بیمه براساس جدول زیر تعیین می‌شوند:
ب- نرخ حق بیمه سهم کارفرما: مبلغ حق بیمه پرداختی به ازای هر مترمربع ساختمان که برابر حاصل ضرب ضریب حق بیمه در حداقل دستمزد ماهیانه مصوب شورای عالی کار در سال صدور پروانه است.
پ- میزان حق بیمه سهم کارفرما: مبلغ قابل پرداخت به ازای هر پروانه ساختمانی که از حاصل ضرب نرخ حق بیمه در متراژ زیربنای مندرج در پروانه به دست می‌آید.
ت- میزان حق بیمه سهم کارگر ساختمانی: حق بیمه کارگر ساختمانی در زمان اشتغال معادل 7 درصد دستمزد ماهانه‌ای خواهد بود که طبق ماده 35 قانون تأمین اجتماعی – مصوب 1354- و اصلاحات بعدی آن تعیین و همه ماهه رأساٌ توسط بیمه شده به صندوق بیمه‌گر پرداخت می‌شود.
تبصره یک- در مناطق فاقد ارزش معاملاتی، حق بیمه قابل پرداخت براساس نرخ سایر مناطق مشابه که قیمت روز آنها معادل هم است، محاسبه خواهد شد.
تبصره2- حق بیمه سهم کارفرمایی واحدهای ساختمانی که در قالب طرح‌های مسکن مهر احداث می‌شوند مطابق توافقنامه وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی و مسکن و شهرسازی دریافت خواهد شد. در هر حال حق بیمه دریافت شده بابت هر مترمربع زیربنا از حداکثر ارقام محاسبه شده براساس ضرایب جدول یادشده کمتر خواهد بود.
تبصره3- واحدهایی که در مناطق روستایی و کمتر توسعه‌یافته براساس مصوبات دولت احداث می‌شوند، از پرداخت 50 درصد حق بیمه محاسبه شده معاف هستند.
تبصره4- در صورت بروز حوادث غیرمترقبه از قبیل زلزله و سیل، میزان حق بیمه با تأیید وزارت مسکن و شهرسازی و با تعیین محدوده جغرافیایی و زمانی، معادل 20 درصد مبالغ یادشده خواهد بود.
تبصره 5- وزارت رفاه و تأمین اجتماعی مکلف است با هماهنگی وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی و مسکن و شهرسازی با توجه به تغییرات در ارزش معاملاتی عرصه املاک، اصلاح جدول موضوع این ماده را برای تصویب به هیأت وزیران ارایه کند.
ماده7- برای تعیین مبلغ حق بیمه‌ برای هر پروانه کسر 10 هزار ریال معادل 10هزار ریال محاسبه می‌شود.
ماده8- در صورتی که حوادث ناشی از کار منجر به مصدومیت، فوت یا از کارافتادگی کارگر ساختمانی شود، ولی متقاضی با وجود الزام به گرفتن پروانه نسبت به اخذ آن اقدام نکرده باشد، صندوق علاوه بر حق بیمه موضوع این آیین‌نامه، جریمه‌ای به‌طور مقطوع معادل 25 درصد اصل حق بیمه، محاسبه و از مالک ساختمان وصول خواهد کرد ولی همواره کارگر حادثه‌دیده که مشمول این آیین‌نامه قرار گرفته از تمامی تعهدات مندرج در قانون بهره‌مند خواهد شد.
ماده9- در مواردی که نسبت به احداث ساختمان براساس پروانه صادرشده در موعد مقرر اقدام نشده باشد و متقاضی درخواست تمدید یا تجدید پروانه کند، باید مابه‌التفاوت ناشی از مبنای محاسبه حداقل دستمزد پرداختی با حداقل دستمزد زمان تمدید یا تجدید پروانه را طبق مقررات این آیین‌نامه به حساب صندوق واریز کند.
ماده10- هرگونه افزایش بنا شامل طبقات یا متراژ ساختمانی احداثی اعم از اینکه قبلاً مجوز لازم در این زمینه کسب شده یا نشده باشد، تابع مفاد این آیین‌نامه خواهد بود و مراجع ذی‌ربط مکلف‌اند پیش از صدور برگه پایان کار ساختمان، نسبت به اخذ مفاصا حساب از صندوق در این خصوص اقدام کنند.
ماده11- مبالغی که در زمان صدور پروانه طبق مقررات این آیین‌نامه پرداخت می‌شود، در محاسبه حق بیمه کارگران پیمانکار موضوع بند 2 ماده 2 قانون محسوب خواهد شد.
ماده12- به‌منظور ساماندهی کارگران ساختمانی و همچنین دسترسی متقاضیان استفاده از خدمات آنها، وزارت از طریق شهرداری‌های کشور نسبت به ایجاد مراکز استقرار موقت آنان، در مکان‌های مناسب اقدام کند.
ماده13- شناسایی کارگر ساختمانی منوط به ارایه کارت مهارت فنی بوده و این افراد در طول دوره اعتبار این کارت و دارا بودن کدملی، راسأ با مراجعه و ثبت‌نام در یکی از شعب صندوق و پرداخت حق بیمه سهم بیمه شده (موضوع بند «ت» ماده 6)، مشمول مفاد قانون و مقررات این آیین‌نامه قرار می‌گیرند و شعبه ذی‌ربط موظف است با رعایت ماده 4 و اخذ مدارک یادشد نسبت به بیمه کردن آنان اقدام کند.
تبصره یک- کارگر ساختمانی تا زمان تحت پوشش قرار گرفتن به موجب این آیین‌نامه از حیث خدمات مشمول قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی – مصوب 1352- و اصلاحات بعدی آن بوده و در صورت احراز شرایط، از مزایای این آیین‌نامه برخوردار می‌شود.
تبصره2- احتساب سابقه بیمه‌پردازی برای ایامی خواهد بود که کارگر ساختمانی بیمه شده بابت آن ایام، حق بیمه پرداخت کرده است.
ماده14- معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری مکلف است کسری اعتبار مربوط به حق بیمه سهم کارفرمایی کارگران ساختمانی مشمول این آیین‌نامه را همه ساله مطابق اعلام صندوق براساس تعداد مشمولان و حق بیمه‌های دریافتی موضوع ماده 5 قانون، پیش‌بینی و در لوایح بودجه سالانه کشور منظور کند.
این مصوبه با شماره 42053/43040 مورخ 26/2/1389، به وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی، مسکن و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و کشور ابلاغ شده است.