سازمان تأمین اجتماعى: در اجراى قانون فهرست نهادها و موسسات عمومى غیردولتى مصوب سال 1373 در عداد موسسات و نهادهاى عمومى غیردولتى است در این آیین‌نامه به اختصار سازمان و شورایعالى تأمین اجتماعى شورایعالى نامیده مى‌شود.

ماده 2:

استخدام: پذیرفتن شخص حقیقى جهت خدمت در سازمان طبق ضوابط و مقررات این آیین‌نامه که شامل دو حالت زیر مى‌باشد:

حکم: دستور کتبى مقامات صلاحیت دار سازمان است که با رعایت مفاد این آیین‌نامه و سایر مقررات مربوط صادر شده باشد که مشتمل بر دو حالت رسمى و قراردادى مى‌باشد.

خدمت: اشتغال به کارى است که کارکنان به موجب حکم رسمى یا قرارداد مکلف به انجام آن مى‌باشند.

ساختار سازمانى: بیانگر روابط متقابل که شامل تعیین نقشها، روابط بین افراد، فعالیتها، سلسله مراتب، اهداف و سایر ویژگیهاى سازمان در قالب تشکیلات و نمودار تشکیلاتى مى‌باشد:

الف) تشکیلات: نمایانگر مجموعه سیستمها و روشها، رویه‌هاى انجام کار، تعیین حدود وظایف، شرح وظایف در قالب پستهاى سازمانى با رعایت ضوابط سازماندهى مى‌باشد که به تایید هیأت مدیره خواهد رسید.

شغل: مجموعه‌اى از وظایف و مسئولیتهاى مرتبط و مشخص است که به عنوان کار واحد شناخته شده باشد.

ارتقاء: ارجاع پست سازمانى یا سطح شغلى بالاتر به کارکنان براساس ضوابط طرح طبقه‌بندى و ارزشیابى مشاغل.

انتصاب: گماردن کارکنان در پست سازمانى طبق ضوابط مصوب هیات مدیره.

تنزل: ارجاع پست سازمانى یا سطح شغلى پایین‌تر به کارکنان براساس ضوابط طرح طبقه‌بندى و ارزشیابى مشاغل.

انتقال: جابجایى محل خدمت کارکنان با صدور حکم رسمى به شرح ذیل در صورت تایید شوراى موضوع ماده 13 مجاز است:
انتقال داخل سازمان: جابجایى محل خدمت کارکنان با صدور حکم رسمى در واحدهاى سازمانى.
انتقال به خارج از سازمان و بالعکس: جابجایى محل خدمت کارکنان تا سطح کارشناسى همراه با قطع دائم رابطه ادارى استخدامى با سازمان به منظور اشتغال در سایر موسسات، دستگاههاى دولتى یا نهادهاى عمومى غیردولتى و بالعکس با رعایت مقررات موضوعه.

ماموریت: عبارت است از محول شدن وظیفه‌اى موقت یا اعزام براى مدت مشخص به خارج از محل خدمت اصلى جهت انجام وظیفه با رعایت مقررات مربوطه یا اعزام به وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهاى دولتى، نهادهاى انقلاب اسلامى و موسسات و نهادهاى عمومى غیردولتى و بالعکس یا براى طى دوره‌هاى آموزشى مقرر در این آیین‌نامه.

هیأت مدیره مى تواند به منظور نظارت بر حسن اجراى مقررات این آیین‌نامه و پیشنهادات اصلاحى و تهیه و تدوین آیین‌نامه و دستورالعملهاى مورد نیاز شورایى تحت عنوان شوراى برنامه‌ریزى ادارى و استخدامى متشکل از افراد ذیل تشکیل دهند:
معاونت ادارى و مالى عضو و رییس شورا
مدیر کل بودجه و تشکیلات عضو شورا
مدیر کل امور ادارى عضو شورا
2 نفر کارشناس متخصص از حوزه مربوطه به انتخاب رییس شورا
دبیر شورا توسط رییس شورا تعیین مى‌گردد. پیشنهادات شورا پس از تایید و تصویب هیأت مدیره عملیاتى خواهد شد.

ورود به خدمت افراد در سازمان از طریق آزمون کتبى و مصاحبه، گزینش و براساس اصل شایستگى صورت مى‌گیرد. ضوابط برگزارى آزمون و گزینش به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.

شرایط ورود به خدمت براى افراد در سازمان به شرح زیر است:

ث) دارا بودن برگ پایان خدمت زیر پرچم (دوره ضرورت) یا معافیت دائم براى مردان.

چ) نداشتن سابقه محکومیت جزایى موثر.

استخدام افرادى که در اجراى قانون رسیدگى به تخلفات ادارى یا آراء قانون مراجع ذیصلاح به مجازاتهاى اخراج، بازنشستگى، بازخرید خدمت و انفصال دائم از خدمات دولتى محکوم شده‌اند ممنوع است.

فردى که به استخدام دائم پذیرفته مى‌شود حداقل 6 ماه و حداکثر 2 سال به طور آزمایشى خدمت خواهد نمود و در صورتى که نحوه کار و رفتار وى رضایت بخش باشد حکم استخدام قطعى وى صادر خواهد شد.

مستخدم در مدت خدمت آزمایشى مشمول کلیه مقررات مربوط به کارکنان ثابت به استثناى موارد زیر مى‌باشد:

ث) اعزام به ماموریتهاى آموزشى بلند مدت که منجر به اخذ مدرک تحصیلى گردد.

فردى که در دوره خدمت آزمایشى براى استخدام ثابت مناسب تشخیص داده نشود بدون هیچگونه تعهد و قید و شرط از خدمت سازمان برکنار خواهد شد. در این حالت حقوق و فوق‌العاده‌هاى مرخصى استحقاقى استفاده نشده به وى پرداخت خواهد شد.

سازمان مى تواند انجام بخشى از خدمات مورد نیاز خود را به صورت خرید خدمت به اشخاص حقیقى یا حقوقى (در چارچوب اساسنامه و آیین‌نامه معاملاتى سازمان) واگذار نماید و با انعقاد قرارداد حق‌العملکارى، مقاطعه کارى، کارشناسى مشاوره‌اى و ساعتى از خدمات افراد متخصص یا موسسات و شرکتهاى تخصصى استفاده نماید. این نوع خدمت مشمول ضوابط این آیین‌نامه نبوده و سازمان هیچگونه تعهد و رابطه استخدامى با این افراد نخواهد داشت و به جز بهاى خدمات آنان در چارچوب قرارداد منعقده مزایاى دیگرى تعلق نمى‌گیرد. دستورالعمل و میزان پرداخت به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.

کارکنان سازمان از لحاظ وضع استخدامى در یکى از حالات زیر قرار مى‌گیرند:

ث) ماموریت آموزشى: وضع کارکنانى است که جهت آموزش به یکى از مراکز آموزشى داخل یا خارج از کشور اعزام شده باشند.

چ) معذوریت: وضع کارکنانى است که در صورت بیمارى یا زایمان از مرخصى استعلاجى حسب مورد استفاده نمایند.
ح) بازنشستگى: وضع کارکنانى است که طبق ضوابط و مقررات قانون ى و به موجب حکم رسمى بازنشسته گردیده و از مستمرى بازنشستگى استفاده مى‌نمایند.
خ) ازکارافتادگى: وضع کارکنانى است که بنا به تشخیص پزشک معالج و تایید کمیسیون پزشکى مربوط توانایى کارکردن را از دست داده و طبق مقررات ازکارافتاده گردیده‌اند و از مستمرى ازکارافتادگى استفاده مى‌نمایند.

ذ) انفصال موقت: وضع کارکنانى است که به موجب احکام دادگاه یا آراء قانون ى مراجع ذیصلاح اصالتاً و تبعاً براى مدت معین از اشتغال در سازمان محروم مى‌گردند.
ر) تعلیق: وضع کارکنانى است که طبق حکم مقامات صلاحیتدار تا تعیین تکلیف وى به موجب احکام دادگاه و آراء مراجع قانون ى ذیصلاح به طور موقت از ادامه خدمت در سازمان و موسسات تابعه محروم شده باشند.
ز) بازخریدى: وضع کارکنانى است که طبق مقررات این آیین‌نامه رابطه خدمتشان با سازمان قطع و سوابق خدمت آنان بازخرید مى‌گردد.
ژ) استعفاء: وضع کارکنانى است که به درخواست خود از ادامه خدمت در سازمان معاف مى‌گردند.
س) اخراج: وضع کارکنانى است که در اجراى احکام هیاتهاى رسیدگى به تخلفات ادارى یا آراء قانون ى مراجع ذیصلاح به خدمت آنان در سازمان به طور دائم خاتمه داده شود.
ش) غیبت موجه: وضع کارکنانى است که به عللى خارج از حدود قدرت و اختیار خود نتوانند در محل خدمت حاضر شوند و موجه بودن عذر آنان براى سازمان محرز گردد.
ص) غیبت غیرموجه: وضع کارکنانى است که بدون مجوز یا ارائه عذر موجبه درمحل خدمت خود حاضر نگردند.
ض) قطع موقت خدمت: وضع کارکنانى است که به موجب مفاد این آیین‌نامه در یکى از حالات زیر براى مدتى مشخص در سازمان به کار اشتغال نداشته باشند:

ط) آمادگى به خدمت: وضع کارکنانى است که طبق مفاد ین آیین‌نامه به شرح زیر در انتظار تعیین تکلیف و ارجاع وظیفه مى‌باشند:

کارکنان ثابتى که در حالت قطع موقت خدمت به سر مى‌برند، پس از اتمام دوران قطع خدمت و اعلام آمادگى جهت ادامه خدمت در سازمان به یکى از پستهاى سازمانى که واجد شرایط باشد منصوب مى‌گردند و هرگاه پست سازمانى بلاتصدى مناسب موجود نباشد، آماده به خدمت خواهند شد.

استفاده از کارکنان آماده به خدمت در پستهایى که ایجاد مى‌شود یا بدون متصدى است مشروط به آن است که پستهاى مزبور از لحاظ رسته، سطح شغلى و شرایط احراز یا سایر عوامل موثر در انتصاب متناسب با شرایط هر یک از کارکنان و از نظر سلسله مراتب ادارى حداقل همتراز آخرین پست مورد تصدى کارکنان مزبور باشد مجاز است.

در صورتى که پس سازمانى بلاتصدى براساس شرایط ماده (23) براى ارجاع به کارکنان آماده به خدمت موجود نباشد، ارجاع پست در سطح پایین‌تر موکول به رضایت کارکنان ذیربط خواهد بود، در غیر این صورت برابر ماده (26) این آیین‌نامه با آنان رفتار خواهد شد.

حقوق کارکنان آماده به خدمت بدون فوق‌العاده پرداخت خواهد شد لکن در هر مورد کمتر از میزان حداقل حقوق تعیین شده در مورد کارکنان شاغل نخواهد‌بود.

حداکثر مدت آمادگى به خدمت یک سال است و در صورتى که کارکنان تا پایان مهلت مذکور اشتغال مجدد نیابند در صورت داشتن شرایط بازنشستگى، بازنشسته و در غیر اینصورت سوابق خدمتى آنان براساس ضوابط این آیین‌نامه بازخرید مى‌گردد.

سازمان نمى تواند به جز حکم مراجع ذیصلاح کارکنان ثابت را از پست سازمانى آنان برکنار کند مگر آنکه بلافاصله به پست سازمانى دیگرى منصوب نماید.

سازمان مکلف است حداقل یکبار در سال عملکرد و استعداد کارکنان را از نظر بازدهى، لیاقت و شایستگى براساس عملکرد، تلاش و رفتار (شغلى – اخلاقى)، تعهد و احساس مسئولیت و کاردانى در جهت افزایش کارایى و توسعه دانش از طریق به کارگیرى معیارهاى مرتبط با شغل، عینى، قابل سنجش با استفاده از منابع ارزشیابى متعدد از طریق ایجاد ارتباط بین نظام ارزشیابى در زمینه‌هاى آموزشى، بهسازى و تشویق و تعیین مسیر شغلى کارکنان (انتصاب، ارتقاء، تغییر شغل و ادامه خدمت در پستهاى مدیریت) با توجه به ضوابط و سازوکارهایى که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید، ارزیابى نماید.

سازمان مى تواند جهت بالا بردن سطح تخصص و مهارتهاى فنى، حرفه‌اى، مدیریتى، معلومات عمومى کارکنان و افزایش کارآیى آنان برنامه‌هاى آموزشى و کارآموزى تنظیم و رأساً و یا از طریق موسسات و مراکز آموزشى ذیصلاح به مورد اجرا گذارد:

اعطاى مأموریت آموزشى کوتاه مدت در داخل و خارج از کشور با رعایت شرایط زیر امکانپذیر است:

نظامنامه آموزشى سازمان: شامل دستورالعملهاى مربوط به اهداف، نیازهاى آموزشى کارکنان، کمیت و کیفیت آموزش از باب اجرایى و محتوایى در داخل و خارج از کشور، چگونگى اعطاى تسهیلات آموزشى با عنایت به آموزشهاى مورد نیاز مشاغل سازمان، نحوه اجراى برنامه‌هاى آموزشى و کارآموزى و سایر موارد مربوطه حسب ضوابطى است که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید، مى‌باشد.